Iraq chôn vùi chính sách đối ngoại của Mỹ

Báo Ha'aretz nhận xét rằng khi mai sau của Iraq đang nằm trong tay của phiến quân Hồi giáo, đã đến lúc Tổng thống Mỹ Barack Obama phải thừa nhận thất bại trong chính sách đối ngoại của ông. Quân sĩ Iraq tham dự chiến dịch chống ISIL ngày 21/6. Ảnh: AFP/TTXVN Sau khi triển khai tàu sân bay George H.W. Bush tới vùng Vịnh, Tổng thống Obama sẽ có hơn 100 phi cơ chiến đấu túc trực xung quanh Iraq, gồm những phi đội đặt tại Jordan và Các Tiểu Vương quốc Arập Thống Nhất (UAE) và gần 40.000 binh sĩ tại nhiều cứ trong khu vực. Nếu cần, con số này có thể tăng gấp đôi chỉ sau một thông tin ngắn gọn. Tuy nhiên, người ta cho rằng ông Obama chỉ bao biện khi nói rằng hành động quân sự ngắn hạn sẽ không thành công ở Iraq. Vì suốt 5 năm rưỡi qua, chính sách quân sự dài hạn của Mỹ ở Iraq cũng đã thất bại hoàn toàn. Minh chứng cho thất bại của Mỹ tại Iraq là bây chừ, các lực lượng thuộc tổ chức Nhà nước Hồi giáo Iraq và vùng Levant (ISIL) cùng với phiến quân dòng Sunni đã kiểm soát những dải đất rộng ở phía tây bắc Iraq. Trước những thách thức do ISIL tạo ra, chiến lược của ông chủ Nhà trong trắng cuộc chiến chống khủng bố ở Trung Đông, châu Phi và Afghanistan-Pakistan dựa trên ba biện pháp lớn hiện không còn thích hợp. Biện pháp trước nhất là xây dựng quân đội độc lập mới. Trước khi quân đội Mỹ rời khỏi Iraq tháng 12/2011, Mỹ đã đầu tư một khoản tiền lớn, khoảng 25 tỷ USD, để xây dựng quân đội mới cho Iraq phê chuẩn huấn luyện và cung cấp các thiết bị quân sự với số lượng lớn chưa từng có. Kết quả của chủ trương này là các đoàn xe quân sự do Mỹ sinh sản, trong đó một số có vỏ thép do Israel chế tạo, bị ISIL chiếm giữ và đang được dùng trong các thành trì của nhóm này trên khắp khu vực biên giới với Syria. Thậm chí người ta còn quay được cảnh một chiếc trực thăng Blackhawk mà Mỹ cung cấp cho Iraq đang bay dưới danh tức thị công cụ của bộ chỉ huy ISIL. Đội quân Iraq được trang bị tốn kém này đã tan rã khi các quân sĩ Shi'ite đầu hàng, bỏ hàng ngũ, tháo chạy về phía nam. Tiền lệ Iraq đang ám ảnh Mỹ khi mà nước này cũng đang vận dụng chính sách đầu tư na ná cho quân đội Afghanistan trước khi rút hết vào cuối năm nay. Biện pháp thứ hai là thay thế các đơn vị lớn trên mặt đất bằng các thiết bị bay không người lái. Tàu bay không người lái có nhiệm vụ tiến công các đích của các tổ chức có can hệ với màng lưới al-Qaeda, Taliban và những nhóm Hồi giáo khác. Tuy nhiên, chúng chỉ hiệu quả khi không kích những đích xác thực và chúng lại cần có thông báo tình báo để xác định đích. Trong khi đó, Mỹ không có thông báo tình báo gì về ISIL. Ngay cả khi có thông báo, Mỹ cũng khó có thể gây thiệt hại lớn cho lực lượng hơn 10.000 quân của ISIL. ISIL không phải là một chính quyền có tổ chức nên không có hạ tầng cơ sở để có thể ném bom. Do đó, dùng sức mạnh không quân lớn hoặc dùng tên lửa Tomahawk sẽ không hiệu quả. Hơn nữa, nguy cơ gây thương vong cho dân thường thay vì phiến quân là rất cao. Biện pháp thứ ba - như Mỹ từng thực hiện ở Libya và ở Syria với cấp độ thấp hơn - là viện trợ phe nổi dậy một cách công khai, chẳng thể áp dụng trong tình hình Iraq bây chừ vì Mỹ dĩ nhiên chẳng thể ủng hộ ISIL, mặc dầu ông Obama có thể muốn chia Iraq thành ít nhất ba nhà nước khác nhau, trong đó có một quốc gia do ISIL kiểm soát. TTK