Tư duy mới trong tuyển sinh “thúc” các trường phải hết sức năng động

PGS.TS Trần Văn Nam Thưa PGS.TS Trần Văn Nam, theo ông tại sao Bộ đổi thay điểm sàn bằng tiêu chí xác định chất lượng đầu vào như vậy? Theo tôi, sở dĩ Bộ đổi thay điểm sàn bằng tiêu chí xác nhận chất lượng đầu vào, vì một số lý do sau : Thứ nhất, thực hành quyết nghị 29 về “Đổi mới cơ bản, toàn diện giáo dục và đào tạo, đáp ứng yêu cầu CNH - HĐH trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng XHCN và hội nhập quốc tế” và Luật Giáo dục Đại học; Thứ hai, thúc đẩy các trường ĐH, CĐ khẳng định vị trí, thương hiệu, chất lượng đầu vào phê duyệt tuyển sinh được xã hội công nhận, từng bước thực hiện phân tầng các cơ sở giáo dục đại học; Thứ ba, giao quyền tự chủ cho các nhà trường, Bộ GD&ĐT chỉ xác định tiêu chí chung nhất bảo đảm chất lượng, đó là bình quân điểm chuẩn xét tuyển vào trường hay vào ngành dù bác ái hệ số môn chính hay không cũng không được thấp hơn điểm bình quân tổi thiểu do Bộ qui định ; Thứ tư, từng bước đảm bảo phát huy được năng lực của người học, chuyển dần từ cung cấp tri thức sang phát huy năng lực của người học phê chuẩn việc chọn được thí sinh hợp hơn với ngành đào tạo trong nhà trường. Xét tuyển theo qui định mới liệu có làm giảm chất lượng đầu vào không, thưa ông? Theo qui định mới thì chất lượng đầu vào vẫn được duy trì nhưng bằng tiêu chí mềm dẻo, linh hoạt, thay cho điểm sàn đơn tiêu chí như trước đây. Việc đưa ra nhiều mức chất lượng đầu vào khác nhau để các trường tự chọn tùy theo uy tín thương hiệu của mình, bước đầu góp phần thực hành phân tầng trong giáo dục đại học. Các trường được tự chủ xác định các môn “chính” và hệ số phù hợp với ngành đào tạo. Điều này tạo điều kiện các trường tuyển lựa được thí sinh có năng lực ăn nhập hơn với ngành đào tạo. Đây là bước chuyển dần mục tiêu đào tạo từ cung cấp kiến thức là chính, sang phát huy năng lực của sinh viên. Đối với các thí sinh có kết quả điểm thi đạt mức giới hạn thấp, nếu có năng lực sở trường tốt môn chính vẫn có nhịp được học tập. Qui định này giúp không bỏ sót những thí sinh có năng lực thực thụ. Có quan điểm cho rằng, các thí sinh chỉ cần tốt nghiệp THPT là đủ điều kiện vào đại học, cao đẳng . Cá nhân ông nghĩ sao về nhận định này? Chúng ta phải biết rằng, tốt nghiệp phổ quát có thể xét tuyển vào đại học, cao đẳng với điều kiện là phân luồng sau THCS làm tốt. Nước ta hiện chỉ dưới 10% học sinh sau THCS đi học nghề, số còn lại tiếp tục học THPT. Nên chi nếu nói vớ học trò tốt nghiệp phổ biến đều đủ điều kiện vào học đại học, cao đẳng thì chẳng còn ai đi học nghề. Không nước nào trên thế giới có cơ cấu nhân công như thế cả, đặc biệt nước ta trong giai đoạn tiến hành công nghiệp hóa, đương đại hóa. Thực hiện Luật Giáo dục đại học, Bộ GD&ĐT đã chủ trương để các trường tự chủ tuyển sinh. Trên thực tiễn mới có 62 trường đã có đề án tuyển sinh riêng đáp ứng yêu cầu của quy chế tuyển sinh ĐH, CĐ chính quy. Trong đề án tuyển sinh riêng của các trường này đã dựa vào kết quả học tập phổ biến và thi tốt nghiệp THPT. Chính vì bất cập nói trên nên Bộ yêu cầu các trường phải qui định rõ ngưỡng chất lượng đầu vào để xét tuyển. Tôi thấy các trường đều qui định ngưỡng này hợp với tình hình bây chừ, thí dụ điểm nhàng nhàng xét tuyển vào đại học phải 6 hoặc 6,5 trở lên. Tôi nghĩ năm nay kết quả thi PTTH sẽ không cao như mọi năm nữa. Các trường chưa xây dựng đề án tuyển sinh riêng, dự kỳ thi chung do Bộ GD&ĐT tổ chức phải thực hành các tiêu chí bảo đảm chất lượng đầu vào của kỳ thi này. Đành rằng chất lượng đào tạo phụ thuộc cả quá trình nhưng trình độ đầu vào của sinh viên cũng là một thông số rất quan trọng. Nếu không khống chế ngưỡng tối thiểu sẽ có nhiều thí sinh không đủ năng lực vào học đại học, cao đẳng dẫn đến sự thất bại, gây lãng phí thời kì và tiền nong, trong khi các trường nghề không có người học – mà các doanh nghiệp lại rất cần số nhân lực này. Theo ông, việc đưa ra tiêu chí chất lượng đầu vào như vậy có làm tăng thêm nghĩa vụ và công việc của các trường? Đúng, việc đưa ra tiêu chí chất lượng đầu vào như vậy đã làm tăng thêm trách nhiệm và công việc của các trường, nhưng điều này lại trình bày rất rõ quyền tự chủ và bổn phận của các nhà trường đối với từng lớp. Việc chọn lọc mức xét tuyển nào, có qui định môn thi chính đối từng ngành nghề hay không đòi hỏi sự nghĩ suy, đàm luận thấu trong lãnh đạo nhà trường trước khi quyết định. Với qui định điểm sàn đơn tiêu chí như trước đây, các nhà trường không phải bận tâm điều đó, cứ tuyển thế nào cũng được, miễn trên điểm sàn do Bộ qui định. Cho nên hàng ngũ cán bộ lãnh đạo, cán bộ quản lý nhà trường cần thay đổi nhận thức, cách làm, quan hoài nhiều hơn tới chiến lược phát triển, cạnh tranh lành mạnh để nâng cao chất lượng, không mong chờ và ỷ lại vào sự hỗ trợ của Bộ GD&ĐT. Tôi sẽ “khỏe” hơn nếu Bộ “ra lệnh “ĐH Đà Nẵng chọn mức 1! Qua việc nghiên cứu xây dựng qui định xét tuyển thay thế điểm sàn vừa qua, tôi thấy Bộ đã có cách làm rất mới và rất khoa học. Vì đây là vấn đề được xã hội rất quan tâm, nên Bộ đã làm rất thận trọng, từ trao đổi nội bộ đến bàn thảo rộng hơn với các trường, xin ý kiến chuyên gia, các nhà giáo... Đến nay trước khi ban hành văn bản, Bộ vẫn cẩn trọng tham khảo quan điểm từng lớp thêm một lần nữa. Tôi thấy Lãnh đạo Bộ đã trình diễn.# Tư duy đổi mới từ cách nghĩ, cách làm. Lãnh đạo các nhà trường cho nên cũng chẳng thể thụ động như trước mà phải hết sức năng động, nếu không sẽ bị lạc điệu và đứng ra ngoài dòng chảy của sự đổi mới. Qui định xét tuyển thay thế điểm sàn mà Bộ ban bố đã biểu lộ đúng chủ trương mà Bộ đã đưa ra trong quá trình thực hiện đổi mới cơ bản và toàn diện giáo dục và đào tạo, đó là giao quyền tự chủ cho các nhà trường, Bộ chỉ ban hành những qui định mang tính nguyên tắc để các trường thực hành. Ví dụ trong qui định xét tuyển lần này Bộ đưa ra nhiều mức điểm xét tuyển nhưng không bức trường phải chọn mức nào. Quả thực nếu Bộ "ra lệnh" cho Đại học Đà Nẵng phải chọn mức 1 chẳng hạn thì tôi sẽ thấy "khỏe" hơn! hiện nay tôi phải chần chừ, suy nghĩ chọn mức nào, để một mặt đảm bảo uy tín thương hiệu của nhà trường, mặt khác không để tuyển sinh hụt chỉ tiêu, tôi cũng phải nhìn quanh mình, nghe ngóng các trường bạn chọn lọc mức nào để phân tích, cân nhắc sự tuyển lựa cho các ngành của Đại học Đà Nẵng mình... Rất nhiều việc giờ phải làm chứ không còn thư thái "truyền mệnh lệnh" cho tham mưu tuyển sinh của trường như trước đây rằng "ngành nào đã có thương hiệu, nhu cầu cao thì lấy điểm chuẩn vào trường cao, ngành nào ít gu thì để an toàn ta cứ lấy từ điểm sàn trở lên là được!".